Nieustanny postęp cywilizacji, pociąga za sobą, już od wczesnego dzieciństwa, stałe przeciążenia kręgosłup. Wielogodzinne siedzenie w szkole, noszenie ciężkich teczek z podręcznikami, długotrwałe korzystanie z komputera, przesadnie długie oglądanie telewizji, ograniczona aktywność sportowa, to najpowszechniejsze przyczyny nieprawidłowego obciążenia kręgosłupa. Wady postawy występują u co drugiego dziecka.
Zdrowe, zgrabne, o pięknej sylwetce dziecko to marzenie wszystkich rodziców. Już w wieku przedszkolnym mogą wystąpić u dzieci podstawy powstawania wad kręgosłupa. Najczęstsza przyczyna którą jest zbyt mała aktywność ruchowa powoduje, że mięśnie są słabsze, a układ krążenia i oddechowy mniej wydolne. Organizm dziecka staje się przez to bardziej podatny na niekorzystne zmiany, które mają niewłaściwy wpływ na dalszy rozwój dziecka. Nie korygowane wady postawy w postaci "garbienia się", skrzywień kręgosłupa, płaskostopia powodują nie tylko defekty urody, ale w przyszłości decydują o jakości życia.
Aktywność fizyczna i dokładność wykonywania ćwiczeń jest najskuteczniejszą formą wspomagania zdrowia.
Należy pamiętać, że przeważającą większość wad postawy u dzieci można skorygować lub im po prostu zapobiec. Nieustanne nauczanie dziecka przyjmowania prawidłowej postawy oraz wzmacnianie odpowiednich grup mięśniowych uchroni je przed "złą” postawą, a prawidłowo dobrane ćwiczenia ruchowe są podstawową i jedyną formą zarówno leczenia jak i zapobiegania wadom kręgosłupa.
Pamiętać należy, że ćwiczenia zawsze rozpoczynamy od prostych ruchów we wszystkich stawach. Dziecko powinno być w stroju niekrępującym ruchów oraz na boso. Miejsce ćwiczeń należy dobrze wywietrzyć i rozpoczynać ćwiczenia nie wcześniej niż 1 godzinę po posiłku.
Ćwiczenia przynoszą pożądany skutek, jeżeli:
- Będą wykonywane dokładnie.
- Będą wykonywane systematycznie, najlepiej codziennie.
- W ciągu dnia będziemy przypominać dziecku o przyjmowaniu prawidłowej postawy, wyprostowanej postawy.
- Podczas ćwiczeń w domu asystować będą rodzice.
Prawidłowa postawa ciała
Co rozumiemy przez prawidłową postawę ciała? Powstało wiele definicji, jednak najprościej można ją określić: przez prawidłową postawę należy rozumieć taką, której układ poszczególnych odcinków ciała względem siebie jest zharmonizowany, a utrzymanie jej wymaga minimalnego napięcia układu mięśniowego i nerwowego, lub postawa prawidłowa to taki kształt ciała wynikający z budowy i nawykowego usytuowania poszczególnych jego części, który sprzyja podstawowym funkcjom organizmu.
Postawa prawidłowa nie jest pojęciem jednoznacznym i zależy ona od takich czynników jak: wiek (np. postawa starcza, postawa małego dziecka), pora dnia, posiłki, zmęczenie, a także nasze nastawienie psychiczne oraz niestety stres.
W związku z tym możemy ocenić prawidłową postawę ciała, w zależności od wieku naszego dziecka:
Postawa małego dziecka
• barki nie wystają do przodu
• tył głowy z plecami są w jednej linii (można to sprawdzić prosząc dziecko o podejście do ściany)
• wypukły brzuszek
• lekkie wgłębienie (lordoza) w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
• cały tułów pochylony do przodu
• lekkie zgięcie bioder i kolan
• do 4-5 roku życia występuje płaskostopie
Postawa dziecka w wieku szkolnym
• klatka piersiowa spłaszcza się nieco, przez co zaokrąglenie barków staje się wyraźniejsze
• brzuch jest nieco mniej wypukły
• lordoza (wgłębienie w odcinku lędźwiowym) jest wyraźniejsze
• cały tułów pozostaje lekko pochylony do przodu
• proste nóżki
• nieco mniejsze zgięcie bioder i kolan
• całkowity zanik płaskostopia
Wiek dorastania
• wyprostowana postawa ciała
• zmniejszenie się wystawania brzucha
• zanik zgięcia w biodrach i kolanach
Postawa u osoby dorosłej
• głowa nieznacznie wysunięta do przodu
• brzuch jest płaski, cofnięty w stosunku do klatki piersiowej
• wygięcia kręgosłupa w kształcie litery S
Wada postawy
To zmiany utrwalone w układzie kostnym, błędy "trzymania się", to także zaburzenia przestrzennego ukształtowania ciała (Wolański 1958,1979).
Wady postawy mogą mieć różne przyczyny:
- wrodzone (np. dysplazja stawu biodrowego),
- powstałe jako skutek urazów lub chorób,
- nabyte, najbardziej powszechne, spowodowane złymi nawykami (brak ruchu, nieprawidłowe siedzenie itp.),
- nawykowe wywołane wadami słuchu lub wzroku (nawyk garbienia się nad książką).
Wady mogą powstawać w obrębie naturalnych wygięć kręgosłupa poprzez nieprawidłowe ich ukształtowanie lub skoliozy - nieprawidłowe wygięcia boczne kręgosłupa. Skolioza występują 3 razy częściej u dziewcząt jak u chłopców, pojawia się między 7. a 18. rokiem życia.
Poniżej przedstawiamy zalecenia w profilaktyce niektórych wad postawy u dzieci
We wszystkich niżej przedstawionych wadach, koniecznie przy istniejącej nadwadze dziecka - postępować w kierunku jej zmniejszenia oraz nauki prawidłowego chodu.
Boczne skrzywienie kręgosłupa - skolioza, asymetria barków i łopatek
Zalecenia
- W ciągu dnia dziecko powinno jak najdłużej przebywać w pozycji leżącej na brzuchu z łokciami wysuniętymi do przodu (odrabianie lekcji, czytanie, oglądanie telewizji itp.)
- Dzieci powinny spać na twardym materacu z „ jaśkiem „ pod głowa.
- Noszenie książek do szkoły w dobrze dopasowanym tornistrze, ewentualnie torbie przewieszonej przez ramię (które jest wyżej w stosunku do drugiego ramienia)
- Najkorzystniejszym sportem jest pływanie stylem klasycznym i na grzbiecie, jazda na rowerze z wysoko uniesioną kierownicą i obniżonym siodełkiem, łyżwy i wrotki.
- Zaleca się systematyczne wykonywanie ćwiczeń – minimum 1 raz dziennie 20 – 30 min.
- Zalecana jest zabawa na czworakach, umiarkowany bieg.
Przeciwwskazania
- Uprawianie ćwiczeń z elementami skoków i skłonów bocznych.
- Długotrwałe stanie oraz siedzenie, dźwiganie ciężarów.
- Gry sportowe znacznie ograniczyć.
- Uprawianie dyscyplin sportowych: gimnastyki artystycznej, akrobatycznej.
Stopa płaska i płasko - koślawa
Zalecenia
- Przestrzeganie codziennej higieny i pielęgnacji stóp, kąpiele w ciepłej wodzie z dodatkiem soli.
- Chodzenie i bieganie boso po urozmaiconym terenie i podłożu ( trawie i piasku ).
- Stosowanie odpowiedniego obuwia (o noszeniu wkładek ortopedycznych powinien decydować lekarz).
- Nie przeciążanie stóp nadmiernym wysiłkiem.
- Nauka prawidłowego chodu - równoległe stawianie stóp.
- Jazda na rowerze, pływanie.
Przeciwwskazania
- Długotrwałe stanie we wszystkich sytuacjach i okolicznościach życiowych.
- Zeskoki, skoki na twarde podłoże ( skakanie przez skakankę, gumę na betonie, asfalcie).
- Marsz z dużym obciążeniem, dźwiganie ciężarów.
- Marsz na wewnętrznych krawędziach stóp, piętach.
- Uprawianie dyscyplin sportowych takich jak: piłka nożna, jazda na łyżwach, biegi długie i skoki.
- Długotrwały wysiłek doprowadzający do przemęczenia mięśni wysklepiających stopę.
Koślawość kolan
Zalecenia
- Dążymy do odciążenia stawów kolanowych we wszystkich możliwych warunkach.
- Częste przyjmowanie pozycji siadu skrzyżnego.
- Sporty; pływanie, jazda na rowerze.
- Przeciwdziałamy istniejącemu płaskostopiu.
Przeciwwskazania
- Długotrwałe stanie.
- Wyeliminowanie siadu płotkarskiego.
- Siad klęczny.
- Marsz na wewnętrznych krawędziach stóp.
- Uprawianie dyscyplin sportowych: jazda na nartach, łyżwiarstwo.
|